Ouderen blijven langer zelfstandig thuis wonen, waardoor de behoefte aan toegankelijke woonomgevingen toeneemt. Wat zijn de consequenties van het langer thuis wonen voor de bestaande zorghuisvesting? Het aanbod van bestaand vastgoed sluit niet meer goed aan op de vraag van bewoners. Veldacademie heeft daarom in opdracht van woningcorporatie Havensteder een marktverkenning uitgevoerd op het gebied van wonen, zorg en ontmoeting in de wijken Ommoord, Het Lage Land en Prinsenland. In deze wijken wonen bij elkaar bijna 46.000 inwoners, waarvan een groot percentage ouderen.
Op het gebied van zorg is er in Ommoord, Het Lage Land en Prinsenland een groot aantal zorg- en welzijnsorganisaties actief. Zij bieden allerlei zorgvoorzieningen aan, waaronder bepaalde woon-zorgarrangementen. Woon-zorgarrangementen zijn regelingen waarin wonen met zorg wordt gecombineerd. Daarbij wordt uitgegaan van de eigen woonomgeving van mensen, zodat binnen de eigen woning, of woongebouw kan worden voorzien in de wensen en behoeften van bewoners. Deze regelingen kunnen gaan om een woonvorm, maar het kan ook een type woning of een beleid aangaan.
MARKTVERKENNING
De marktverkenning bestond uit een drietal onderdelen en is in december 2018 afgerond.
- Inventarisatie vastgoed woningcorporaties Havensteder, Laurens Wonen en Woonstad Rotterdam in de drie onderzoekswijken.
- Een inventarisatie van vijf Nederlandse woon-zorgarrangementen met relevantie voor de onderzoekswijken.
- Een wijkanalyse door middel van interviews gericht op de vraag naar wonen, zorg en ontmoeting.
Inventarisatie vastgoed
Met data van de woningcorporaties en gegevens van Gemeente Rotterdam is een inventarisatie gemaakt van het bestaande vastgoed van de corporaties in de onderzoekswijken. Dit leverde een lijst op van 86 woongebouwen. Van deze gebouwen zijn factsheets en leefveldenkaarten gemaakt. Op de factsheets zijn gebouwen per gebouwtype gebundeld, wat uiteindelijk 20 gebouwtypen opleverde. Deze factsheets geven onder andere inzicht in het aantal woningen in een woongebouw, het energielabel, de gemiddelde leeftijd van bewoners, het gemeenschappelijk aanbod en de aanwezige functies in de omgeving.
Met behulp van de leefveldenmethodiek is per wijk een leefveldenkaart opgesteld, waarmee inzicht is verkregen in lokale condities die bepalend kunnen zijn voor het succes van een oplossingsrichting. Op de kaarten zijn de 86 woongebouwen weergeven, evenals gebouwen waarin wonen en zorg al is gecombineerd. Ook is aangegeven welke economische-, educatieve-, maatschappelijke- en gezondheidsvoorzieningen zich in de wijken bevinden, evenals het openbaar vervoer.
Inventarisatie woon-zorgarrangementen
Er zijn vijf woon-zorgarrangementen onderzocht op basis van passendheid voor de onderzoekswijken. Kleinschalig wonen, Gemeenschappelijk wonen, Gestippeld wonen, Kangoeroewoning en Housing First. De relevantie van deze arrangementen ligt in het feit dat een soortgelijk arrangement al aanwezig is in de wijken, of dat er indicaties zijn voor vraag naar een soortgelijk arrangement. Daarnaast zijn ook bestuurlijke besluiten met betrekking tot huisvesting in acht genomen.
“Ik vind het heel fijn dat er in het woongebouw allerlei activiteiten worden georganiseerd, wel meerdere per dag. Als dat er niet is vereenzaam je toch snel. Een voorbeeld is mijn moeder, die heeft echt alleen contact als iemand een keer belt, of echt op bezoek komt.”
vrouw, 66 jaar oud
Wijkanalyse
In de wijkanalyse zijn vragen vanuit de markt aan bewoners en passanten voorgelegd door middel van interviews. De interviews zijn opgezet aan de hand van de drie thema’s wonen, zorg en ontmoeting. Het thema wonen is relevant voor het verkennen van woonervaringen en woonwensen van bewoners. Onder het thema zorg zijn bewoners en passanten gevraagd naar hun zorggebruik, kennis over het zorgaanbod en de koppeling tussen wonen en zorg. Onder het thema ontmoeting is tot slot het contact tussen buren onderzocht, waarbij speciale aandacht besteed is aan het gebruik van collectieve ontmoetingsruimten. In het totaal zijn 140 bewoners en passanten door Veldacademie studenten geïnterviewd.
“Contact met de buren is belangrijk, want dan heb je echt het gevoel dat je ergens thuishoort.”
vrouw, 62 jaar oud
Foto: Hart4Solar