In 2019 heeft woningcorporatie Woonbron 287 eengezinswoningen in Tuinenhoven (Rotterdam IJsselmonde) grondig gerenoveerd. Zo werden er nieuwe gevels geplaatst om te zorgen voor een betere isolatie. Doel was het wooncomfort van de huurders te verhogen en hun vaste lasten voor gas- en energieverbruik te verlagen. Merken bewoners dat ook? Veldacademie brengt op verzoek van Woonbron de ervaringen van bewoners met hun gerenoveerde woning in kaart. Daar kan Woonbron van leren bij vergelijkbare toekomstige projecten, maar de informatie helpt de woningcorporatie ook direct om knelpunten van bewoners te kunnen oplossen.
Comfortabel wonen
Met oog op de klimaatdoelen zijn veel woningcorporaties in Rotterdam bezig hun woningvoorraad te verduurzamen. Uit eerder onderzoek blijkt namelijk dat een groot deel van de huidige woningvoorraad van Rotterdam nog niet voldoende toekomstbestendig is. In deze context vond ook het renovatietraject in Tuinenhoven, IJsselmonde, plaats. De renovatie draagt bij aan de verduurzaming van de woningvoorraad in IJsselmonde en maakt tegelijkertijd dat de huurders van Woonbron comfortabeler kunnen wonen.
Een comfortabel huis kan bijdragen aan een vergroot woonplezier en aan een betere mentale en fysieke gezondheid van bewoners. Maar wooncomfort betekent niet voor iedereen hetzelfde. Daarom vragen wij bewoners wat zij het belangrijkst vinden met het oog op wooncomfort en wat hun ervaringen zijn met hun gerenoveerde woning op het gebied van temperatuur, luchtkwaliteit, geluid, licht, geur en esthetiek. Daarbij is er oog voor de impact van de renovatie op de korte en op de lange termijn en de invloed van de verschillende seizoenen. Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van de situatie in de gerenoveerde woningen wordt een cijfermatige beoordeling (kwantitatief) van bewoners aangevuld met de motivatie van die beoordeling (kwalitatief) en is er ook aandacht voor gedrag van bewoners en samenstelling van huishoudens.
Geslaagde renovatie met ruimte voor verbetering
Een comfortabele woning blijkt voor bewoners primair een woning met een behaaglijke temperatuur en goede isolatie. Ook goed onderhoud, geluiddichtheid en veiligheid worden als randvoorwaarden voor een comfortabele woning gezien, evenals minder meetbare kenmerken als gezelligheid en sfeer. De buurt is eveneens van belang voor het wooncomfort. Bewoners achten een veilige, rustige en nette omgeving belangrijk.
Binnen de kaders van dit onderzoek worden voorlopig specifiek de ervaringen met betrekking tot de woning zelf nader onderzocht. Op dat vlak blijkt de renovatie voor het merendeel van de bewoners een verbetering in het wooncomfort te hebben gebracht. Dit uit zich in een hogere cijfermatige beoordeling dan voor de renovatie, evenals positieve ervaringen op het gebied van met name temperatuur en luchtkwaliteit. Ook de vernieuwde uitstraling van de woningen en daarmee het straatbeeld wordt geprezen. Een kanttekening daarbij is dat slecht onderhouden woningen in particulier bezit niet meegenomen zijn in de renovatie, waardoor er grote esthetische verschillen zijn tussen woningen in een blok met gespikkeld bezit.
Een van de belangrijkste doelen van de renovatie lijkt eveneens behaald: het gros van de bewoners gebruikt aanzienlijk minder energie en ziet dit ook terug op de energierekening. Toch zijn er ook diverse huishoudens die aanlopen tegen specifieke gebreken en problemen, resulterend in een algehele negatieve beoordeling van hun kant. Zij verwachten een zorgvuldigere afhandeling van de renovatie en actieve nazorg vanuit de woningcorporatie.
Wooncomfort door het jaar heen
Om een beeld te verkrijgen van het ervaren wooncomfort in verschillende seizoenen, meten we twee keer: een keer over de ervaringen in winter, een keer over de ervaringen in de zomer. Tijdens elke meting wordt digitaal een enquête verspreid met als doel inzicht te verkrijgen in de ervaringen van een grote groep bewoners. In aanvulling daarop nemen we bij een selectie van bewoners diepte-interviews af. Tijdens deze interviews gaan we uitgebreid in op het ervaren wooncomfort en specifieke klachten en wensen van bewoners over hun woning en energieverbruik. In samenwerking met technisch onderzoeksbureau Technosense bekijken we hoe het onderzoek verrijkt kan worden door met behulp van slimme meters kwantitatieve data te verzamelen over temperatuur, CO2-percentages en verbruik van gas en elektra.
Resultaten en vervolg
Aan de eerste meting, de wintermeting in maart 2021, hebben zo’n zestig huishoudens deelgenomen. De bevindingen zijn tussentijds en met een eindpresentatie gedeeld met de woningcorporatie. Knelpunten en klachten van bewoners – zoals een klemmende deur, een scheur in de gevel – zijn door Woonbron direct opgepakt, waardoor hun wooncomfort naar het gewenste niveau gebracht kan worden. Zo draagt het onderzoek al direct bij aan een beter renovatieproces. De overige inzichten dragen vooral bij aan kennisontwikkeling op het gebied van vergelijkbare renovaties en de impact daarvan.
In de zomer van 2022 volgt een informatiemarkt in de wijk, waarin thema’s als leefbaarheid en verduurzaming centraal staan. Tijdens dit evenement worden de resultaten van dit onderzoek aan bewoners teruggekoppeld en zal Woonbron uitleg geven over hun vervolgacties.