Het afstudeeronderzoek ‘Mind the Gap’ van Vera van Wijk onderzoekt de manieren waarop maatwerk ontwerp, aangepast aan de wijk en zijn bewoners, kan helpen bij het dichten van het groeiende gat tussen de sociale en particuliere sector op de huizenmarkt. Voor een specifieke groep mensen wordt het steeds moeilijker om geschikte en betaalbare woningen te vinden. Zij verdienen te veel voor een sociale (huur)woning, maar te weinig voor de particuliere sector of een eigen woning. De groep die in dit gat terecht komt groeit en wordt steeds diverser. Dit probleem wordt versterkt door meer en strengere regels voor een lening of hypotheek bij de bank. Daarnaast zijn huizen schaars wat de prijs van woningen opdrijft. Het is een veel voorkomend internationaal probleem dat de armsten uit de stad worden verdreven en de stad alleen nog toegankelijk is voor de aller rijksten. Dit speelt dan ook in vele grote steden in Nederland, waaronder Rotterdam.
Gemeente Rotterdam hoopt het huizenprobleem in de stad op te lossen door te investeren in woningen voor het middensegment omdat zij vindt dat er te veel woningen zijn voor mensen met lage inkomens. De vraag is of dit de juiste aanpak is om het probleem te tackelen aangezien er op dit moment een wachtlijst is van vier jaar voor sociale (huur) woningen. Het gevaar dat bij deze aanpak op de loer ligt is gentrification. Dit gebeurt wanneer de lage inkomens groepen worden verdreven uit een wijk en worden vervangen door hoge inkomens. Er is dus kans dat met deze maatregel het probleem alleen maar wordt verschoven in plaats van opgelost.
Vera heeft het hierboven uitgelegde huizenmarkt probleem in meer detail onderzocht door te kijken naar...
- ... de doelgroepen: wie zijn zij, wat kunnen ze zich veroorloven en wat zijn hun behoeften?
- ... betaalbare woningen: hoe kunnen deze worden ontworpen voor nu maar ook met oog op de toekomst?
- ... duurzaamheid: hoe kan duurzaamheid bijdragen aan de betaalbaarheid en (ruimtelijke) kwaliteiten van de huizen?
Voor het onderzoek maakte Vera gebruik van verschillende methodes. Zij heeft niet alleen gekeken naar de literatuur rond deze onderwerpen maar ook in de praktijk onderzoek gedaan. Praktisch onderzoek bestond in dit geval uit het analyseren van de huidige gebouwen en omgeving van Zuidwijk en uit het in gesprek gaan met de bewoners van de wijk.
Het onderzoek heeft dan ook vele antwoorden en informatie voortgebracht die kunnen worden ingezet om het huizenmarkt probleem op te lossen. Het heeft geleid tot een ontwerp waarin sociale (huur)woningen worden gerenoveerd en herontworpen naar de wensen van de bewoners alsmede de specifieke geschiedenis én het specifieke beeld van Zuidwijk.
Om de uitgangspunten uit haar onderzoek toe te passen en tot een concreet ontwerp te komen, heeft Vera zich gericht op een bestaand appartementenblok uit de jaren 50 in Zuidwijk. Ondanks dat het blok rijp was voor de sloop, heeft Vera het appartementenblok nieuw leven ingeblazen door het te transformeren. Dit heeft ze gedaan met behulp van de oorspronkelijke gedachte van het bouwblok: het toe laten van veel licht en ruimte. Licht en ruimte worden gewaarborgd door met het toevoegen van nieuwe appartementenblokken plaats te maken voor een semi-afgesloten binnenplaats met ruimte voor een gemeenschappelijke binnentuin. Daarnaast is de publieke ruimte rondom het woonblok opgehoogd zodat eronder extra ruimte ontstaat om parkeerplekken te verstoppen. Het idee is dat door het creëren van een autoluwe publieke ruimte er intesensiever gebruik van gemaakt zal worden.
