Op vrijdag 9 november 2018 vond het 5e Stadmakerscongres plaats in de Schouwburg van Theater Rotterdam. Veldacademie organiseerde in de ochtend de werkplaats Veerkrachtige Woonmilieus. Centraal stond het thema “Kansen voor Jongeren”. De unieke samenstelling van studenten, woningcorporaties, belangenorganisaties, ontwikkelaars, andere stedelijke partners én wethouders leverde een aantal interessante, nieuwe inzichten op. Vooral het belang van een publieke ontmoetingsplek werd duidelijk. Een ontmoetingsplek die op een rechtvaardige en inclusieve manier ontworpen wordt.
Otto Trienekens concludeerde op basis van het eindgesprek, dat de echte bouwsteen gaat over de organisatie van een rechtvaardige publieke ruimte. Daar vindt immers de ontmoeting en de emancipatie plaats. De moderator van het eindgesprek, Liesbeth Levy (Stichting LOKAAL) vulde aan dat veel vernieuwingen en investeringen niet lijken bij te dragen aan gelijke kansen voor jongeren. Naast dat ze er niet van profiteren lijkt er letterlijk geen ruimte te worden gemaakt voor hun wensen. Om die reden meent zij dat bewoners, en in het bijzonder jongeren, betrokken moeten worden bij het verbeteren van de wijk.
Tijdens de werkplaats werd ingezoomd op Hillesluis en Vreewijk, de wijken naast de gebiedsontwikkeling Feyenoord City. Daarnaast lag de focus op Bospolder-Tussendijken (BoTu), waar een aantal ambitieuze sociaaleconomische opgaves liggen. Op basis van scherpe observaties van studenten werd een levendig debat aangewakkerd.
Context Bospolder/Tussendijken en Hillesluis/Vreewijk
Studenten van verschillende onderwijsinstellingen deelden aan het begin van de ochtend hun observaties. In BoTu zagen zij o.a. gentrificatie, een tekort aan activiteiten en faciliteiten voor jongeren tussen de 15 en 22 jaar en een onevenwichtige relatie tussen monetaire opbrengsten enerzijds en maatschappelijke en milieubewuste waarden anderzijds.
Uit observaties in Hillesluis/Vreewijk bleek o.a. dat er gesegregeerd gebruik van sportvoorzieningen is, veel onvrede onder bewoners heerst en weinig verbinding tussen hen bestaat, en dat er een slechte infrastructuur en bereikbaarheid met het OV is.
Naar aanleiding van deze observaties werden er tafeldiscussies gevoerd in kleine groepen, onder leiding van Stichting LOKAAL. Tijdens de G1000 Rotterdam in 2017 ontwikkelde zij een methode om waarden geladen oplossingen te formuleren voor grootstedelijke vraagstukken. Deze methodiek paste zij toe bij het bespreken van de observaties van de studenten; in hoeverre komt de waarde rechtvaardigheid daarbij onder druk te staan?
Tafeldiscussies – Bospolder/Tussendijken
Aan de tafel met het thema Beleid kwam naar voren dat er gezocht moet worden naar een gemeenschappelijke taal wat betreft de waardevermeerdering in de wijk. Een taal die zowel door beleidsmakers als door bewoners wordt gesproken. Daarnaast werd er gediscussieerd over de vraag of het mogelijk is om via beleid een verbinding te maken tussen zowel economische als sociale en duurzame doelstellingen.
De tafel met het thema Identiteit kwam tot de conclusie dat een positieve identiteit van de wijk belangrijk is voor het bevorderen van de sociale veerkracht. “Luisteren en uitnodigen”, zo luidde de oplossing. Je moet mensen het vertrouwen geven dat ze erbij horen en dat ze er mogen zijn. Een sterke sociale cohesie creëren is daarbij belangrijk.
Bij de tafel met het thema Rolmodellen werd geconstateerd dat er juist al een sterk sociaal netwerk aanwezig is in Bospolder/Tussendijken. Veel mensen hebben het verlangen om er te blijven wonen. Er werd gediscussieerd over de vraag of het ambitieniveau van jongeren versterkt kan worden middels betere faciliteiten en het inzetten van het sociale netwerk.
Tafeldiscussies – Hillesluis/Vreewijk
Het thema Huisvesting leidde tot de stelling dat iedereen het recht heeft op een huis en een thuis. Praktisch gezien werd er bedacht om woningen te creëren waar ouderen én jongeren samenwonen. Hun woonwensen blijken goed op elkaar aan te sluiten, wat betreft het aantal vierkante meters en de locatie.
Aan de tafel met het thema Inclusiviteit werd er nagedacht over de vraag of het verstandig zou zijn om studenten naar de wijk Feijenoord te halen. Daarnaast werd besproken hoe sport kan bijdragen aan inclusiviteit en wat de kansen zouden zijn van Feyenoord City. Geconstateerd werd dat er op dit moment vooral wordt gesport in de buitenruimte door jongens en niet-westerse minderheden.
De tafel met het thema Verbinding kwam tot de conclusie dat communicatie, via bestaande en lokale netwerken, de sleutel is tot verbinding en een gelukkige samenleving. “Niet alleen zelfredzaam, maar ook samenredzaam.” De kracht ligt volgens hen in ‘het gewone’, zoals schoolpleinen en bankjes in de zon.
Eindgesprek
In het eindgesprek o.l.v. Liesbeth Levy werd gezocht naar één bouwsteen voor de stad. In het kader van het centrale thema “Kansen voor Jongeren” vertelde Roland Blonk, hoogleraar arbeidsparticipatie aan Tilburg University, dat een gebrek aan perspectief een negatieve invloed heeft op de intrinsieke motivatie van jongeren om hun best te doen op school en zich in te zetten voor de maatschappij. Jelte Boeijenga, directeur Onderzoek en Ontwikkeling bij de IABR, meende dat je jongeren vanaf het begin af aan moet laten aanschuiven aan de tekentafel. Zo ga je voorbij de schijnbare concurrentie om de openbare ruimte en kom je tot integrale oplossingen die meerdere doelen en belangen dienen. Directeur Sport en Cultuur van de Gemeente Rotterdam, Hermineke van Bockxmeer, was verheugd om te zien dat er steeds nieuwe manieren ontstaan van werken aan de openbare ruimte. Niet enkel vanuit de gemeente, maar juist ook in wisselwerking met bewoners. Initiatieven als een mini-bibliotheek in je voortuin en de lokale kinderboerderij bieden in haar ogen kansen voor bijzondere ontmoeting.
De voorzitter van Young010, Mayra Pareira Furtado dos Reis, vertegenwoordigde de stem van de jongeren: “Voor ons is het belangrijk dat iedereen het gevoel heeft dat hij/zij meetelt en zijn/haar steentje kan bijdragen”. Wethouder Michiel Grauss sloot hierop aan door te zeggen dat iedereen van waarde is. Volgens hem ligt de opgave dan ook in het benutten van al die waardes. Daarnaast waardeerde hij dat de studenten in gesprek waren gegaan met de mensen op straat; vaak wordt er verhaal gehaald bij organisaties die actief zijn in het gebied, maar die vertegenwoordigen maar één enkel onderdeel van het hele verhaal.
Vervolg
De resultaten van de dag zijn input voor verder onderzoek en ontwikkeling in de betreffende wijken. Voor Bospolder/Tussendijken zijn de eerste vervolgacties opgestart. Samen met stakeholders, diverse partijen uit de wijk en onderwijs gaan we aan de slag.
Impressies Stadmakerscongres 2018. Foto's: Marco de Swart.