Zuidplein is een van de belangrijkste overstappunten voor reizigers met het openbaar vervoer in de regio Rotterdam. Het is het centrum van Rotterdam-Zuid en omvat het OV-knooppunt Zuidplein voor bus en metro, het winkelcentrum Zuidplein, Ahoy en het Ikazia ziekenhuis. Doordeweeks reizen er dagelijks 40.000 mensen met de bus van en naar het Zuidplein. Langs het metrostation komen zo’n 35.000 passagiers per dag. En het winkelcentrum Zuidplein trekt elke dag rond de 29.000 bezoekers, meer dan 9000 van hen komen er met de fiets of te voet. Om deze reiservaringen te verbeteren, wil de gemeente Rotterdam de ruimtelijke kwaliteit van het OV-knooppunt Zuidplein verbeteren en de overstapkwaliteit verhogen. Ze denken dat een betere ervaring van de buitenruimte ervoor kan zorgen dat mensen langer in het gebied verblijven en dat is weer gunstig voor de economie van het gebied. De gemeente wil ook het fietsgebruik in de regio stimuleren.
Om het effect van toekomstige maatregelen te kunnen aantonen, zul je moeten weten hoe de situatie nu is. Daarom heeft Veldacademie in de periode november 2018 tot januari 2019 onderzoek gedaan naar de overstapervaring en het fietsgebruik op het OV-knooppunt Zuidplein. Dit onderzoek is gedaan in opdracht van de Gemeente Rotterdam.
Methode
Het onderzoek bestaat uit drie delen: een leefveldenanalyse van het gebied, een ervaringsonderzoek onder gebruikers van het OV-knooppunt en een inventarisatie van fietsgebruik. Er werkten studenten met verschillende achtergronden mee aan het onderzoek, zoals vaak bij projecten van de Veldacademie.
Met de leefveldenanalyse inventariseerden we welke voorzieningen er in het gebied zijn op het gebied van onderwijs, zorg, verkeer en vervoer. Die voorzieningen plotten we op een kaart. De ervaring van gebruikers werd bevraagd met een vragenlijst met kwalitatieve en kwantitatieve vragen. Hiermee bereikten we meer dan driehonderd mensen met een goede demografische variatie in leeftijd, gender en etniciteit. We vroegen mensen naarhun overstapervaring, naar hun fietsgebruik en naar de algemene ervaring van het stationsgebied. De respondenten waren allemaal forenzen en voorbijgangers in het Zuidpleingebied. We inventariseerden het fietsgebruik door gedurende een periode van zeven dagen te tellen hoeveel fietsen goed geparkeerd stonden en hoeveel verkeerd. Zo konden we bepalen of er voldoende beschikbare fietsenrekken zijn in het gebied. De tellingen werden gedaan op het Zuidplein, de Gooilandsingel, de Sallandweg en de Metropleingebieden.
Belangrijkste resultaten
Uit het onderzoek blijkt dat er onvoldoende fietsparkeerplaatsen zijn op het Zuidplein OV-knooppunt. Gemiddeld 40% van de fietsen is illegaal of wild geparkeerd. Verder is het fietsgebruik relatief laag: slechts 25% van de respondenten gaat dagelijks met de fiets naar zijn werk. Er zijn verschillende redenen waarom mensen wel of niet met de fiets gaan: van persoonlijke voorkeur tot niet in staat zijn te fietsen. Het OV-station Zuidplein scoort hoger in functionaliteit dan in aanzicht. Er is behoefte aan vernieuwing van de omgeving. De veiligheidsperceptie is laag op het OV-knooppunt. Vooral vrouwen voelen zich er ’s nachts onveilig.
Onze aanbevelingen
Based on the data analysis and insights, the Veldacademie has made a series of recommendations. One of which is to improve the spatial quality of the OV-Knoop which can increase the stay-times in the station-area. A multi-layered approach is recommended with programmatic, spatial and better maintenance solutions. These changes should ideally include new programs to address the low ratings after sun-down. Spatial changes like additional seating, more greenery and design for more natural-light are also recommended. Additionally, maintenance services need to be improved. Furthermore, the Veldacademie also proposed centralized cycling facilities in addition to improving efficiency of on-street parking to stimulate cycle usage. A central hub like the Zuidplein area should have the option of long-term secure parking facilities where users can be made aware of parking availability, electric cycle charging points, electric and normal cycle renting options, repair facilities etc.
De Veldacademie heeft op grond van de bevindingen een aantal aanbevelingen beschreven. Eentje daarvan is om de ruimtelijke kwaliteit van het OV-knooppunt te verbeteren, zodat mensen langer in het stationsgebied verblijven. We adviseren verbeteringen aan te brengen op het gebied van programma, ruimte en onderhoud. Wat programma betreft bevelen we aan nieuw programma zo te kiezen dat vooral de beleving ’s avonds verbetert – na zonsondergang zijn belevingsscores nu laag. De ruimtelijke beleving prettiger worden met meer zitplaatsen, meer groen en meer ontwerp met daglicht in het gebied. En het onderhoud moet veel beter. De Veldacademie stelt ook voor om centrale fietsenstallingen te bouwen en het straatstallen efficiënter te maken om het fietsgebruik te stimuleren. Een centrale hub zoals het Zuidplein zou meer moderne bewaakte fietsenstallingen moeten hebben met actuele informatie over het aantal vrije stallingsplaatsen en met elektrische oplaadpunten, fietsverhuur, reparatieservice enzovoorts.
Om het programma voor fietsers van en naar de OV-knoop verder te verbeteren zou het goed zijn vervolgonderzoek te doen naar de behoeften van fietsers van en naar Zuidplein op het gebied van veiligheid, bewegwijzering etc.
Je kunt het rapport met de resultaten van het onderzoek Hart van Zuid 2019: Onderzoek naar de overstapbeleving en het fietsgebruik in het Hart van Zuid in Rotterdam hier onderin downloaden, of een hard-copy bestellen.