Een leegstaand kerkgebouw brandt af op Heijplaat. Een ontsteking van reacties, emoties en processen vormen het begin van een geposeerde oplossing voor de ruïnes en bijgebouwen die achterblijven. De mogelijke ingrepen op deze specifieke plek zijn een kans om een (voormalig) sociaal monument te herstellen, het voormalige sociale centrum de Julianakerk op Heijplaat, Rotterdam. Hoe kan de sociale monumentaliteit van de Julianakerk worden hersteld op een manier die Heijplaat ten goede komt? Dit is de onderzoeksvraag die aan de basis ligt van het afstudeerproject van Nima Morkoç.
De brand in de kerk was een waar inferno. © ANP
Nima Morkoç (links) en David Demper tussen de geblakerde puinhopen van de Julianakerk. © Jan de Groen
Heijplaat heeft, net als veel andere 'bedrijfssteden', een fase van zware (klassieke) de-industrialisatie doorgemaakt die de evidente werkloosheid met zich meebracht. Gevolgen zijn dat de vanzelfsprekendheid van de voormalige sociale structuren niet meer aanwezig is. In een gebied als Heijplaat wordt dit versterkt door de kleinschaligheid en het gebrek aan veerkracht, omdat de tuinstad volledig afhankelijk is van het 'bedrijf' (RDM).
Op dit moment sluiten alleen al in Nederland twee kerken per week hun deuren. Deze voormalige plekken van sociale en ruimtelijke centraliteit hebben een gat in onze steden en buurten geslagen. Hoe moeten deze worden opgevuld?
Onze wet en regelgeving maken het niet gemakkelijk om duurzame plannen te maken voor objecten zoals de Julianakerk, wat een deel van de reden is dat er op dit moment 600 kerken in Nederland leeg staan. In dit onderzoek is naar de haalbaarheid (mogelijkheden en beperkingen) om religieus erfgoed (in Nederland) te herontwikkelen gekeken.
De herbestemming en herontwikkeling van de Julianakerk op Heijplaat is een case study, waaruit algemene conclusies kunnen worden getrokken over de herbestemming van leegstaand religieus erfgoed, dat in Nederland tot epidemische proporties is gekomen.